Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi

Sağlıkta Kalite Standartları | SKS-Hastane (Sürüm 6.1)

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi

SYD01.01
Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde genel işleyiş ile ilgili süreçler ve süreçlerin işleyişine yönelik  kurallar asgari aşağıdaki konuları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Yoğun bakıma giriş-çıkış kuralları
o Hasta kabulü
o Hasta tıbbi bakım ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
o Bakımın planlanması ve izlenmesi
o Hastanın transferi
o Taburculuk
o Kurum dışı sevk prosedürü
o Annenin üniteye kabulü
o Ziyaretçilerin uyması gereken kurallar
o Ünite ve bebeklerin emniyetinin sağlanması

SYD01.02
Klinik süreçler ve süreçlerin işleyişine yönelik  kurallar asgari aşağıdaki konuları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Monitörizasyon
o Ventilatördeki hastanın izlemi
o Hastayı ventilatörden ayırma
o Risk değerlendirme ölçekleri (basınç ülseri, düşme, beslenme, ağrı, bilinç gibi) ile hastaların değerlendirmesi
o Basınç ülseri takibi
o Nütrisyon takibi
o Skorlama sistemlerinin kullanımı:
  * Prognostik (hastalık şiddeti) değerlendirme skorları
  * Organ yetmezliği tanımlama skorları
  * Travma değerlendirme skorları gibi
o Sepsis ve organ yetmezliği tanı kriterleri
o Sepsis ve organ yetmezliğinin değerlendirilmesi ve izlenmesi
o İnvaziv işlemler
o Enfeksiyonların önlenmesi ve kontrolü gibi
o Palyatif bakım hastası olarak kabul edilmiş bebeklere yönelik bakım süreçleri

SYD02.01
Yenidoğan için sunulması gereken temel bakım hizmetleri ile ilgili süreçler, ulusal veya uluslararası güncel rehberler doğrultusunda belirlenmelidir. Bu süreçler asgari aşağıdaki hususları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Yenidoğanın;
  * Yaşamsal bulgularının değerlendirilmesi ve stabilizasyonu
  * Doğumdan sonraki ilk otuz dakika içinde anne sütünü almaya başlamasının sağlanması
o Yenidoğanda;
  * Hipoterminin önlenmesi
  * K vitamini uygulanması
  * Göz, göbek, cilt ve ağız bakımının yapılması
o Anne eğitimi
o Emzirme desteği ve eğitimi
o Taburculuk eğitimi ve sık karşılaşılan sorunlarla ilgili aile bilgilendirmesinin yapılması
o Topuk kanı örneği gönderilmesi
o Tarama testleri ile ilgili gerekli işlem ve yönlendirmelerin yapılması

SYD03.01
Zemin, tavan ve duvarlar pürüzsüz, gözeneksiz, kolay temizlenebilir, dezenfekte edilebilir nitelikte olmalıdır.

SYD03.02
Yoğun bakım ünitesi, hastaların sürekli gözetim ve izlenmesine uygun şekilde planlanmalıdır.

SYD03.03
Bakanlıkça belirlenen nitelik ve nicelik esaslarına uygun olacak şekilde izolasyon odaları bulunmalıdır.

SYD03.04
Hasta yakınları için bilgilendirme, bekleme ve görüşme amacıyla kullanılan bir alan bulunmalıdır.

Oda, yoğun bakımdan kolay ulaşılabilecek bir konumda, yeterli büyüklük ve konfora sahip olmalıdır.

SYD03.05
Malzeme ve ilaçların uygun koşullarda muhafaza edileceği bir depo alanı bulunmalıdır.
(Bkz: İlaç Yönetimi Bölümü, SİY04)

SYD03.06
İlaç ve infüzyon hazırlama alanı bulunmalıdır.

SYD03.07
Kirli malzeme ve cihazlar ile atıkların geçici muhafazası, hasta bakım, ilaç hazırlama ve malzeme alanlarından uzakta konumlandırılmalıdır.

SYD04.01
Hasta başı panelinde, yoğun bakımın seviyesine uygun şekilde basınçlı hava çıkışı, oksijen çıkışı, vakum sistemi ve elektrik sistemi bulunmalıdır.

SYD04.02
Her ventilatörlü kuvöze ait balon-valf-maske sistemi ve T-parça canlandırıcı bulunmalıdır. 

SYD04.03
Tüm prizler, kesintisiz güç kaynağına bağlı olmalıdır.

SYD04.04
Hasta başı panelinin kontrolleri düzenli aralıklarla yapılmalı ve kaydedilmelidir.

SYD05.01
Tüm yoğun bakım ünitelerinde merkezi havalandırma sistemi kullanılmalıdır.
o Havalandırma sisteminin bakımı periyodik olarak yapılmalıdır.
o Hizmet verilen hasta grubu ve yoğun bakım ünitesinin seviyesine uygun nitelikte hava filtrasyonu ve hava değişimi sağlanmalıdır.
o Sistemin performansının izlenmesine yönelik, gerekli kontroller, düzenli olarak yapılmalıdır.
o Ünite içi ayrı alanlarda ve tek yataklı odalarda da aynı havalandırma koşulları sağlanmalıdır.
o Gerekli görülen aralıklarda filtreler değiştirilmelidir.

SYD05.02
Üçüncü ve dördüncü seviye yoğun bakım ünitelerinde en az %90 filtrasyon sağlayan hepa filtreli havalandırma sistemi bulunmalıdır.

SYD05.03
Yoğun bakım odalarının ideal sıcaklık ve nem oranları belirlenmeli ve kontrolü sağlanmalıdır.
o Yoğun bakım odasının sıcaklığı 22-26°C arasında, bağıl nem oranı %30-60 arasında ayarlanabilir olmalıdır.

SYD06.01
Yoğun bakım ünitesinde uygun sayı ve nitelikte lavabo, sıvı sabun ve kağıt havlu bulunmalıdır. 

SYD06.02
Her hasta bakım alanında, kolay ulaşılabilecek mesafede el antiseptiği bulunmalıdır.

SYD07.01
Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde aile merkezli bakım modeli asgari aşağıdaki hususları içerecek şekilde tanımlanmalıdır:
o Aile merkezli bakımın ilkeleri
o Aile merkezli bakım kapsamına dahil edilecek bebek ve ailesine ilişkin kriterler
o Sağlık çalışanlarının modele uyumunun nasıl sağlanacağı
o Ailelerin modele uyumunun nasıl sağlanacağı
o Ailelerin konaklama ihtiyacının nasıl karşılanacağı
o Aile merkezli bakımın uygulanmasına ilişkin sorunların nasıl takip edileceği
o Ailenin sorumlulukları ve dikkat edeceği hususlar

Rehberlik;
Aile merkezli bakım, çocuğun yaşamında ailenin devamlılığının tanınması, çocuğun bakımı ve sağlığı ile ilgili kararlara ailenin aktif katılımının sağlanması sonucu ailenin güçlü yanlarının desteklenmesi inancına dayanır. Çocuk ve ailenin fiziksel, duygusal, sosyal, bilişsel ve kültürel yönlerden bir bütün olarak ele alındığı bütüncül bakım yaklaşımıdır.

SYD08.01
Anne-bebek uyum odasına kabul kriterleri tanımlanmalıdır.

SYD08.02
Anne ve bebeğin uyum odasına alınma kararı hekim tarafından verilmeli, hasta dosyasına kaydedilmelidir.

SYD08.03
Oda tefrişatı annenin sürekli kalabilmesine uygun olmalıdır.

SYD08.04
Bebek yatağı ve tıbbi teçhizat için yeterli alan ayrılmalıdır.

SYD08.05
Yeterli sayıda elektrik prizi, basınçlı hava, oksijen ve vakum çıkışı bulunmalıdır.

SYD08.06
Odada lavabo ve tuvalet bulunmalıdır.

SYD09.01
ünitenin gürültü düzeyi aralıklı olarak ölçülmeli ve gürültünün azaltılmasına yönelik gerekli tedbirler alınmalıdır.

SYD09.02
Gürültü ölçümü en az yılda bir kez yapılmalı, ayrıca ünite dışı çevresel unsurlar veya ünitede personel, cihaz, kuvöz kapasitesi gibi hususlarda değişiklik olması durumunda tekrarlanmalıdır.
o Ölçüm, gürültü düzeyinin yüksek olabileceği gün ve saatleri de içerecek şekilde, farklı zamanlarda, kalibre edilmiş cihazlarla yapılmalıdır.

Rehberlik;
İkinci, üçüncü ve dördüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde değerlendirilir.

SYD10.01
Bebekler, uluslararası kabul görmüş skorlama sistemleri ile prognostik (hastalık şiddeti) açıdan değerlendirilmelidir.

Rehberlik:
Yeni doğanlar için Score for Neonatal Acute Physiology- Perinatal Extension-II (SNAP-PE-II) ve Clinical Risk Index for Babies (CRIB) gibi skorlama sistemleri  kullanılabilir.

SYD10.02
Hastalık şiddeti skorlama sonuçlarına göre hastaların tahmini mortalite oranı belirlenmelidir.

SYD10.03
Tahmini mortalite oranı ile gerçekleşen mortalite oranları karşılaştırılarak bakım kalitesi izlenmelidir.

Rehberlik;
İkinci, üçüncü ve dördüncü basamak yoğun bakım ünitelerinde değerlendirilir.

SYD11.01
Sepsis ve organ yetmezliğinin izlenmesi amacıyla kullanılacak skorlama sistemleri (SOFA, MODS, LODS vb.) tanımlanmalıdır.

SYD11.02
Sepsis ve organ yetmezliğinin izlenmesine yönelik süreçler tanımlanmalı ve değerlendirme aralıkları belirlenmelidir.

SYD12.01
Fototerapi alan bebeklerde ısı monitörizasyonu yapılmalıdır. 

SYD12.02
Farklı boyutlarda fototerapi göz bandı bulunmalıdır.

SYD12.03
Röntgen çekiminde gonad koruyucu kullanılmalıdır. 

SYD12.04
Oksijen tedavisinde kuvöz içi oksijen konsantrasyonu kontrol edilmelidir. 

SYD12.05
Kuvözlerin temizlik ve dezenfeksiyonları yapılmalıdır. 

SYD13.01
Bebeklerin beslenme durumu düzenli aralıklarla izlenmelidir.

SYD13.02
Bebeklerin anne sütü ile beslenmesine yönelik annelere eğitim verilmelidir. 

SYD13.03
Anne sütü ile beslenme sırasında, annenin konforu ve mahremiyeti ile hijyen koşullarının sağlanmasına yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

SYD13.04
Besin hazırlamak için ayrı bir alan bulunmalıdır.

SYD13.05
Bebeklerin beslenmesinde kullanılan araç ve kaplar, beslenme amacıyla kullanım için uygun niteliklere sahip olmalıdır.
o Beslenme amacıyla tekrar kullanılan araç ve kaplar uygun şekilde dezenfekte edilmelidir.

SYD13.06
Besinlerin uygun sıcaklıkta muhafaza edilmesi sağlanmalıdır.

SYD14.01
Bebeklerin  transfer sürecinin güvenli bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli ekipman ve personel ile transfere yönelik kurallar belirlenmelidir.

Rehberlik:
Bebeğin kliniği ve transfer edilen bölüme göre gerekli ekipman ve personel niteliği değişebilir.
Aşağıda transfer sırasında gerekli olan ekipman ve cihazlar için örnekler verilmiştir:
o Ventilatörlü transport kuvözü
o Transport monitörü
o Oksijen tüpü ve hava tüpü
o Oksijen ile hava karıştırıcı
o İnfüzyon pompası
o Taşınabilir aspirasyon aleti
o Entübasyon seti
o Balon-valf-maske sistemi (tercihen T-parça canlandırıcı)

SYD16.01
Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde entübasyon, ekstübasyon kriterleri ve hava yolu izleminde dikkat edilmesi gereken hususlar ile invaziv ve noninvaziv ventilasyon yöntemlerine yönelik endikasyonlar belirlenmelidir.